مَا تَسْبِقُ مِنْ أُمَّةٍ أَجَلَهَا وَمَا يَسْتَأْخِرُونَ

هيچ امتى نه از اجل خود پيشى می گيرد و نه باز پس می ماند

no nation outstrips its term, nor do they put it back.

ثُمَّ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا تَتْرَا كُلَّ مَا جَاء أُمَّةً رَّسُولُهَا كَذَّبُوهُ فَأَتْبَعْنَا بَعْضَهُم بَعْضًا وَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ فَبُعْدًا لِّقَوْمٍ لَّا يُؤْمِنُونَ

باز فرستادگان خود را پياپى روانه كرديم هر بار براى [هدايت] امتى پيامبرش آمد او را تكذيب كردند پس [ما امتهاى سركش را] يكى پس از ديگرى آورديم و آنها را مايه عبرت [و زبانزد مردم] گردانيديم دور باد [از رحمت خدا] مردمى كه ايمان نمی آورند

then we sent our messengers in succession. yet whenever its messenger came to a nation they belied him, so we made them follow others, and we made them but as tales, so begone the nation who did not believe!

ثُمَّ أَرْسَلْنَا مُوسَى وَأَخَاهُ هَارُونَ بِآيَاتِنَا وَسُلْطَانٍ مُّبِينٍ

سپس موسى و برادرش هارون را با آيات خود و حجتى آشكار فرستاديم

then we sent moses and his brother aaron with our signs and clear authority

إِلَى فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ فَاسْتَكْبَرُوا وَكَانُوا قَوْمًا عَالِينَ

به سوى فرعون و سران [قوم] او ولى تكبر نمودند و مردمى گردنكش بودند

to pharaoh and his council, but they were very proud, and they were a tyrannical nation.

فَقَالُوا أَنُؤْمِنُ لِبَشَرَيْنِ مِثْلِنَا وَقَوْمُهُمَا لَنَا عَابِدُونَ

پس گفتند آيا به دو بشر كه مثل خود ما هستند و طايفه آنها بندگان ما می باشند ايمان بياوريم

`what! ` they said, `are we to believe in two mortals like us, whose nation are our worshipers? `

فَكَذَّبُوهُمَا فَكَانُوا مِنَ الْمُهْلَكِينَ

در نتيجه آن دو را دروغزن خواندند پس از زمره هلاك شدگان گشتند

so they belied them, and they were among the destroyed.

وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ لَعَلَّهُمْ يَهْتَدُونَ

و به يقين ما به موسى كتاب [آسمانى] داديم باشد كه آنان به راه راست روند

and we gave moses the book, in order that they might be guided.

وَجَعَلْنَا ابْنَ مَرْيَمَ وَأُمَّهُ آيَةً وَآوَيْنَاهُمَا إِلَى رَبْوَةٍ ذَاتِ قَرَارٍ وَمَعِينٍ

و پسر مريم و مادرش را نشانه اى گردانيديم و آن دو را در سرزمين بلندى كه جاى زيست و [داراى] آب زلال بود جاى داديم

we made the son of mary and his mother a sign, and gave them a refuge on a hillside where there was a hollow and a spring.

يَا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ

اى پيامبران از چيزهاى پاكيزه بخوريد و كار شايسته كنيد كه من به آنچه انجام می دهيد دانايم

messengers! eat of that which is good and do good deeds; i have knowledge of the things you do.

وَإِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاتَّقُونِ

و در حقيقت اين امت شماست كه امتى يگانه است و من پروردگار شمايم پس از من پروا داريد

your nation is but one nation, and i am your lord, therefore fear me.

فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُم بَيْنَهُمْ زُبُرًا كُلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ

تا كار [دين]شان را ميان خود قطعه قطعه كردند [و] دسته دسته شدند هر دسته اى به آنچه نزدشان بود دل خوش كردند

yet they have split their affairs between themselves into sects, each rejoicing in what it has.

فَذَرْهُمْ فِي غَمْرَتِهِمْ حَتَّى حِينٍ

پس آنها را در ورطه گمراهی شان تا چندى واگذار

leave them in their perplexity for a time.

أَيَحْسَبُونَ أَنَّمَا نُمِدُّهُم بِهِ مِن مَّالٍ وَبَنِينَ

آيا می پندارند كه آنچه از مال و پسران كه بديشان مدد می دهيم

do they think that in giving them wealth and children

نُسَارِعُ لَهُمْ فِي الْخَيْرَاتِ بَل لَّا يَشْعُرُونَ

[از آن روى است كه] می خواهيم به سودشان در خيرات شتاب ورزيم [نه] بلكه نمی فهمند

we hasten in good works for them? no, they are not aware.

إِنَّ الَّذِينَ هُم مِّنْ خَشْيَةِ رَبِّهِم مُّشْفِقُونَ

در حقيقت كسانى كه از بيم پروردگارشان هراسانند

those who tremble in fear of their lord,

وَالَّذِينَ هُم بِآيَاتِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ

و كسانى كه به نشانه هاى پروردگارشان ايمان می آورند

who believe in the verses of their lord;

وَالَّذِينَ هُم بِرَبِّهِمْ لَا يُشْرِكُونَ

و آنان كه به پروردگارشان شرك نمی آورند

who associate none with their lord,